Այգում բիզնես նպատակներ հետապնդող անձանց առաջարկները զուգորդվում են կենդանիների թունավորումներով. Մարությանը կառավարման ընթացքում 1 օր չկարողացավ հատկացնել՝ հասկանալու համար խնդիրները. նախկին տնօրեն

Civic.am-ի զրուցակիցն է Երևանի կենդանաբանական այգու նախկին տնօրեն, «Վայրի բնության և մշակութային արժեքների պահպանման» (FPWC) հիմնադրամի ղեկավար Ռուբեն Խաչատրյանը։

- Պարոն Խաչատրյան, վերջին օրերին Երևանի կենդանաբանական այգում կենդանիների անկումը մեծ աղմուկ է բարձրացրել։ Կան տեսակետներ, որ կենդանիների անկումը պայմանավորված է եղանակային պայմաններով, վատ և սխալ սննդակարգով, ինչպես նաև դիտավորյալ թունավորումով: Արդյոք Դուք կիսո՞ւմ եք այս տեսակետները, ըստ Ձեզ՝ ի՞նչը կարող է լինել իրական պատճառը։        

- Ցավով պետք է նշեմ, որ թե՛ հետաքննող լրագրողները և թե՛ կառույցի հետ առնչություն ունեցող պետական մարմինները հետխորհրդային շրջաններից ի վեր այդպես էլ չկարողացան իրենց համար պարզել և զանազանել, թե որտե՞ղ են թաքնված կենդանաբանական այգու իրական խնդիրները և պարբերաբար շրջանառվող լուրերի տակ իրականում ի՞նչ շահ է թաքնված։
Իսկ խնդիրները բազմաշերտ են ու հին։ Այգու խնդիրները նորարար և համակարգային լուծումների և փոփոխությունների կարիք ունեն։ Իմ աշխատանքի ավելի քան ութ տարիների ընթացքում բոլորի աչքի առաջ այգին, կարելի է ասել, հիմնովին վերանորոգվեց և կառուցվեց, այն, ինչ չէր արվել սովետական տարիներից ի վեր։ Այգին համալրվեց նաև նոր կենդանատեսակներով, միջոցառումներով և շատ կարևոր կրթական նախագծերով։

Վերջապես այգին դարձավ քաղաքի և երկրի համար ցանկալի այցեքարտ, ուր 2010թ.-ի համեմատությամբ արդեն 2016-2017 թթ.-ին այցելուների քանակը 30.000-ից դարձավ ավելի քան 300.000: Սակայն, ինչպես մեր իմաստուններն են ասել, ոչ մի լավ գործ անպատիժ չի մնում։ Մասնավորապես, այգու կառուցումից հետո հանկարծ հայտնվեցին հայտնի և անհայտ շրջանակներ, ովքեր մեծ ախորժակ և նպատակներ սկսեցին հետապնդել այգու շուրջ։ Մարդիկ էին և են, ովքեր տարբեր բիզնես նպատակներ ունեն։ Որոշներն այգում զանազան բիզնեսներ ունենալու, երկարատև հաստատվելու, իսկ որոշներն էլ էլ ավելի հեռահար նպատակներ ունեն, ովքեր պարբերաբար այցելել և այցելում են քաղաքապետարան և, իրենց իսկ կողմից կազմակերպված դեմոնստրացիաներին զուգահեռ, բացահայտ առաջարկում են մի քանի միլիոն դոլարի ներդրումներ իրականացնել այգում, եթե քաղաքապետարանը համաձայնի հանձնել այգին իրենց՝ երկարատև կառավարման պայմանով։ Իհարկե, այս ամենը, ցավոք, ինչպես առաջ, այնպես էլ հիմա զուգորդվում է ամենասարսափելի և շանտաժի գործիք հանդիսացող դաժան հանցագործություններով՝ կենդանիների թունավորումներով և սպանդով, ներսի աշխատակիցների հրահրած դավաճանություններով և կեղծ վկայություններով, այս ջրաղացին ջուր է լցնում նաև ուղղորդված և միակողմանի «լուսաբանող լրատվական» դաշտը։ Համապատասխան մարմիններին բազմիցս տեղեկացրել եմ, թե կոնկրետ ովքեր են այս մարդիկ և ինչ նպատակներ են հետապնդում, հարկ եղած դեպքում կհրապարակվեն նաև մարդկանց անուններ, ովքեր, ցավոք, մինչ վերջերս տարբեր պաշտոններ են զբաղեցրել և դեռ զբաղեցնում են։ 

Այո՛, մենք գործ ունենք համակարգված մաֆիայի հետ, որի շրջանակում տարբեր պետական կառույցների հարթություններում աշխատող չակերտավոր մասնագետներ են, այդ թվում նաև՝ թե՛ բարձր պաշտոնյաներ և թե՛ Սփյուռքի գործարարներ։ Սա հիմնական լոկոմոտիվն է այս խառնաշփոթի, որը օգտագործում է նաև մեր հասարակության որոշ շրջանակների թյուրընկալումը և տարաձայնությունները, կենդանական աշխարհի մասին նախնադարյան և սպառողի հոգեբանությամբ պայմանավորված պատկերացումները։ Այս պատկերացումներով պայմանավորված է, որ այսօր ունենք բազմաթիվ թշվառ «գազանանոցներ», այո՛, դրանց կենդանաբանական այգիներ անվանել չի կարելի, կամ ռեստորաններում ցուցադրվող զանազան վայրի կենդանիներ։ Ցավոք սրտի, շատ երևույթներ վերագրում ենք օրենքի բացին, բայց դրանք իրականում մեր սոցիումում առկա անորոշ և չհասցեագրված խնդիրների արդյունքում բացթողումներն են, ինչպիսիք են խեղաթյուրված և լոզունգներում մնացած կենդանասիրությունը կամ վերջիններիս նկատմամբ անպատասխանատու վերաբերմունքը։ Այս կոնտեքստում ակնհայտ փաստ է, որ իրար են բախվել երկու շատ տարբեր, կենդանիների և կենդանաբանական այգիների մասին իրարամերժ տեսլականներ ունեցող մարդկանց խմբեր։ Մարդիկ, որոնց համար ընկալելի է, որ կենդանիները երեխաներին զվարճացնելու համար են կենդանաբանական այգում ցուցադրվում, օրինակ՝ ինչու չէ՞, շղթայով կապիկներ և առյուծի ձագեր, որոնց հետ կարելի է նկարվել, կրիաներ, որոնց կարելի է հեծնել, կամ, օրինակ, օձեր, որոնց կարելի է օգտագործել տարբեր շոուներում, և ընդհանրապես իրենց համոզմամբ՝ կենդանաբանական այգին պետք է զբաղվի կենդանիների առևտրով, քանի որ դա եկամուտ կբերի այգուն, ավելին՝ պետք է խրախուսել հանրությանը, որ տներում բուծեն և զբաղվեն վայրի կենդանիների վաճառքով. դրան են հետևում նաև կենդանիների անկանոն և սխալ գենետիկ տեսանկյունից բազմացումները։ Քաղաքակիրթ երկրներում նրանց ուղղակի կանվանեին հները. հների շարքում իհարկե շատ է կենդանաբանական այգում տարբեր տարիների աշխատողների թիվը։ Ցավոք, ոչ շատ մասնագիտացած և սակավ, բայց կարծրացած գիտելիքներով այս վերջինները միշտ միտում ունեն վերադառնալու կենդանաբանական այգի «փրկիչների» կարգավիճակով, ովքեր, սակայն, միայն ինտրիգներ են հրահրում և փորձում են կայանալ՝ անհեթեթ և անհիմն մեղադրանքներ հնչեցնելով նախկին տնօրենի հասցեին, ով իրենց շահերի և մտածողության կրողը չի և բացահայտ ասել է այդ մասին։ Ի՞նչն է, սակայն, առիթ տալիս, որ այս ամենը տասնամյակներ շարունակ և պարբերաբար գլուխ բարձրացնի ու շարունակվի։

 Մանրամասներն՝ այստեղ