ԱՀ ՄԻՊ Արտակ Բեգլարյանը Եվրոպայի խորհրդում հանդես է եկել ելույթով՝ չճանաչված պետություններում մարդու իրավունքների պաշտպանության մարտահրավերների վերաբերյալ

Արցախի Հանրապետության Մարդու իրավունքների պաշտպան Արտակ Բեգլարյանը սեպտեմբերի 30-ին, ԵԽԽՎ-ում ՀՀ պատվիրակության նախաձեռնությամբ և աջակցությամբ, մասնակցել է Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովում կազմակերպված՝ չճանաչված պետություններում մարդու իրավունքների պաշտպանության վերաբերյալ միջոցառմանը: Ա.Բեգլարյանը և ԵԽԽՎ-ում Ֆրանսիայի պատվիրակության նախկին ղեկավար Ռենե Ռուկեն հանդես են եկել ելույթներով: Միջոցառմանը ներկա էին ԵԽԽՎ մի խումբ պատգամավորներ, տարբեր երկրների դիվանագետներ, ինչպես նաև Եվրոպայի խորհրդի պաշտոնյաներ ու փորձագետներ: Պաշտպանի ելույթի ամբողջական տեքստը ներկայացվում է ստորև: «Հարգելի՛ գործընկերներ, ընկերներ, Ես շնորհակալ եմ Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովում ՀՀ պատվիրակությանը և պատվիրակության ղեկավար Ռուբեն Ռուբինյանին՝ չճանաչված պետություններում մարդու իրավունքների պաշտպանության և ԵԽ դերի կարևորության մասին խոսելու հնարավորության համար: Պատիվ է այս հարթակը կիսել նաև պարոն Ռուկեի հետ, ով, իսկապես, լավ հասկանում է մեր այսօրվա քննարկման թեման: Որքան գիտեմ ՝ սա առաջին անգամն է, որ Արցախի պաշտոնական ձայնը կլսվի Խորհրդարանական վեհաժողովի շրջանակներում. այնպես որ այս միջոցառումը կերտում է պատմություն… Թույլ տվեք խոսքս սկսել Մարդու իրավունքների Համընդհանուր հռչակագրի երկրորդ հոդվածը մեջբերելով. «Յուրաքանչյուր ոք ունի սույն Հռչակագրում նշված բոլոր իրավունքներն ու ազատությունները՝ առանց որեւէ տարբերակման: Ավելին, որևէ տարբերակում չպետք է դրվի ելնելով անձի պատկանելության երկրի կամ տարածքի քաղաքական, իրավական կամ միջազգային կարգավիճակից՝ լինի դա անկախ, խնամարկյալ, ոչ ինքնավար կամ որևէ այլ սահմանափակումով կազմավորում»: Այսպիսով, մարդու իրավունքները հռչակված են որպես համընդհանուր, իսկ ինչպիսի՞ն է իրականությունը... Կգերադասեի պատասխանել ԵԽ նախկին գլխավոր քարտուղար Թորբյորն Յագլանդի խոսքերով, ով 2014թ.-ին իր զեկույցում անդրադարձավ Եվրոպայի հակամարտությունների գոտիներում բնակվող գրեթե 3 միլիոն մարդկանց դեմ ծառացած մարտահրավերներին՝ նշելով. «Չկարգավորված հակամարտությունների գոտիներում բնակվող մարդկանց իրավունքների պաշտպանությունը հաճախ միջազգային հանրության առաջնահերթություններից չէ, երբ փորձում ենք զբաղվել այդ հակամարտությունների կարգավորման դժվարություններով»: Սա կարևոր խոստովանություն էր, քանի որ հակամարտության ցանկացած լուծում պետք է ծառայի նախևառաջ մարդու իրավունքների պաշտպանությանը: Այնուամենայնիվ, ինչպես սովորաբար, այստեղ նույնպես իրականությունը հակասում է ցանկություններին և հայտարարություններին: Իրականությունն այն է, որ Եվրախորհրդի տարածքում միլիոնավոր մարդիկ չունեն պատշաճ հասանելիություն մարդու իրավունքների պաշտպանության միջազգային մարմիններին, ինչպես նաև միջազգային աջակցության և զարգացման ծրագրերին: Նրանք դե ֆակտո պետություններում ապրող մարդիկ են, պետություններ, որոնք ձևավորվել են հակամարտությունների արդյունքում, բայց պաշտոնապես չեն ճանաչվել միջազգային հանրության կողմից: Խնդրի ծավալը հասկանալու համար հարկ է նշել, որ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում քննվող գործերի 17%-ը առնչվում է այդ չլուծված հակամարտություններին: Կարծում եմ ՝ տոկոսը հետագայում կաճի, քանի դեռ իրավիճակը դրականորեն չի փոխվել: Ջորջ Օրվելի հայտնի խոսքը փոքր-ինչ խմբագրելով՝ պարզվում է, որ բոլոր մարդիկ հավասար են, բայց նրանցից ոմանք ավելի քիչ հավասար են… Ինչո՞ւ «քիչ հավասար» մարդիկ հավասար չեն «ավելի հավասար» մարդկանց... Կարճ պատասխանը երկու մասից է բաղկացած. ա) Իր չափանիշներն առաջ մղելու հարցում միջազգային հանրության քաղաքական կամքի բացակայության պատճառով: Այն հաճախ տրվում է քաղաքականությանը և սակարկություններին՝ մարդու իրավունքների պաշտպանության վրա կենտրոնանալու փոխարեն: բ) Եվրոպայի խորհրդի անդամ որոշ պետությունների կոշտ ընդդիմության պատճառով, որոնք ներգրավված են այդ հակամարտություններում, վիճարկում են դե ֆակտո պետությունների օրինականությունը և ձգտում են մեկուսացնել դրանց բնակչությանը: Գիտակցելով այս իրողությունը՝ 2018թ.-ին Վեհաժողովն ընդունեց իր 2240 բանաձևը, որտեղ վերահաստատեց Եվրոպայի խորհրդի անդամ պետությունների իրավական պարտավորությունները՝ լիարժեքորեն և բարեխղճորեն համագործակցել մարդու իրավունքների մշտադիտարկման միջազգային մեխանիզմների հետ, որը ներառում է նաև հակամարտության գոտիներ մուտք գործելու հնարավորությունը: Ամբողջությամբ՝ [url=https://mail.google.com/mail/u/1?ui=2&ik=70018e8cd0&view=lg&permmsgid=msg-f%3A1646172802888888345&ser=1]այստեղ[/url]