ԱԳ նախարար Էդվարդ Նալբանդյանի ելույթը՝ ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների խորհրդի 28-րդ նստաշրջանին

Պարոն Նախագահ, Պարոն Գերագույն Հանձնակատար, Մարդու իրավունքների խորհրդի հարգարժան անդամներ, Տիկնայք և պարոնայք, Թույլ տվեք միանալ նախորդ ելույթ ունեցողներին` շնորհավորելու դեսպան Ռյուկկերին` Մարդու իրավունքների խորհրդի նախագահի պաշտոնում ընտրվելու կապակցությամբ, և մաղթել նրան հաջողություն` այս կարևոր առաքելության մեջ: Որպես Հայաստանի արտաքին գործերի նախարար` իմ համար առանձնահատուկ կարևորություն է ներկայացնում Մարդու իրավունքների խորհրդում այսօր ելույթ ունենալը, քանզի այս տարի ողջ աշխարհում ոգեկոչվում է Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցը: Պարոն Նախագահ, Վերջին տարիներին Մարդու իրավունքների խորհուրդը ընդլայնել է իր աշխատանքի թեմատիկ շրջանակները՝ առավել համապարփակ արձագանքելու աշխարհի տարբեր հատվածներում մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումներին՝ ուշադրություն դարձնելով ամենախոցելի խմբերի պաշտպանության հարցերին: Կրոնական և էթնիկ փոքրամասնությունների պաշտպանությունը պահանջում է միջազգային հանրության արագ արձագանքը և գործողությունները, քանի որ ահաբեկչական խմբերը իրագործում են մարդու իրավունքների լայնածավալ խախտումներ: Մեկ շաբաթ էլ չի անցել այն օրից, երբ մենք բոլորս տեսանք սահմռկեցուցիչ տեսանյութը, թե ինչպես են այսպես կոչված «Իսլամական պետության» գրոհայինները Մոսուլի թանգարանում ավիրում 2700-ամյա հուշարձանները: Քաղաքակրթության դեմ ուղղված այս ոճիրն աղաղակող հիշեցումն է անցյալում տեղի ունեցած նմանատիպ բարբարոսությունների` Բամիանի Բուդդայի արձանների, Տիմբուկտուի դամբարանների և Նախիջևանում հայկական միջնադարյան հազարավոր խաչքարերի ոչնչացմանը: Բարբարոսները պատերազմ են հայտարարել քաղաքակիրթ աշխարհին: Այլոց քաղաքակրթությանը պատկանող արժեքների հանդեպ անհանդուրժողականությունը, մշակութային կամ կրոնական ժառանգության վնասումը, ավիրումը պետք է վճռականորեն դատապարտվի միջազգային հանրության կողմից: Հայաստանը անվերապահորեն դատապարտել է ԻԼԻՊ-ի, Ալ Նուսրայի, այլ ահաբեկչական խմբերի կողմից իրականացված ոճրագործություններն ու վայրագությունները և կոչ է արել միջազգային հանրությանը վճռական քայլեր ձեռնարկել այս նոր արհավիրքի դեմ, թույլ չտալ, որպեսզի ահաբեկիչները օգտվեն օտարերյա զինյալների և ֆինանսական հոսքերից, և այլ երկրների տարածքներն օգտագործեն` հարձակումներ իրականացնելու նապատակով։ Այս համատեքստում Հայաստանը միանգամայն սատարում է ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդի համապատասխան բանաձևերի լիակատար իրականացմանը: Այդ ահաբեկիչների կողմից սիրիական Դեյր Զոր քաղաքի Սրբոց Նահատակաց հայկական եկեղեցու ավիրումը, որը Հայոց ցեղասպանության բազմաթիվ զոհերի մասունքները ամփոփող սրբատեղի էր, ցավալի, բայց, միևնույն ժամանակ, խորհրդանշական կապ է մարդկության դեմ անցյալում և այսօր գործած հանցագործությունների միջև: Հիրավի, «մարդկության դեմ հանցագործություններ» հասկացությունը, որպես այդպիսին, միջազգային իրավական համակարգ է ներմուծվել 1915թ. մայիսի 24-ին Դաշնակից տերությունների` Ռուսաստանի, Ֆրանսիայի և Մեծ Բրիտանիայի հռչակագրում, որով նրանք նախազգուշացնում էին հայ ժողովրդի դեմ իրականացվող ոճրագործությունների կազմակերպիչներին: Պարոն նախագահ, Մարդու իրավունքների պաշտպանությունը մշտական և շարունակական գործընթաց է: Ս.թ. հունվարի 22-ին Հայաստանը ներկայացրեց իր երկրորդ Համընդհանուր պարբերական զեկույցը: Հայաստանի առաջին զեկույցի շրջափուլից ի վեր Մարդու իրավունքների պաշտպանության ազգային ռազմավարություն և տարբեր Ազգային գործողությունների ծրագրեր են ընդունվել: Մարդու իրավունքների պաշտպանության ոլորտում գրանցվել են Հայաստանի պարտավորությունների կատարման էական դրական զարգացումներ: Միջազգային զեկույցների համաձայն` Հայաստանում գրացվել են էական դրական ձեռքբերումներ՝ ժողովրդավարական բարեփոխումների, արդյունավետ կառավարման, մարդու իրավունքների պաշտպանության, հավաքների, խոսքի, մամուլի, համացանցի ազատության և այլ ոլորտներում։ Պարոն Նախագահ, Մարդու իրավունքների խորհուրդը էական դեր է խաղացել պետությունների՝ Ցեղասպանության մասին կոնվենցիայից բխող պարտավորություններն ուղղորդելու մարդու իրավունքների համակարգված պաշտպանության և ցեղասպանությունների կանխարգելման բանաձևերի ընդունման գործում: Այս տարի Հայաստանը կրկին նախաձեռնել է ցեղասպանությունների կանխարգելման բանաձև: Առկա է միջազգային հանրության աճող համաձայնությունը առ այն, որ ցեղասպանությունների կանխարգելումը մշտապես պահանջում է քաղաքակիրթ աշխարհի մշտական ուշադրությունը և առավելագույն ջանքերը՝ առանց ստորադասելու այդ վեհ գաղափարը աշխարհաքաղաքական հաշվարկներին: Միջազգային հանրության բոլոր անդամները պետք է միասնական լինեն ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու իրենց ջանքերում, և մենք կոչ ենք անում բոլոր անդամ-պետություններին՝ սատարելու այս բանաձևը, այնպես, ինչպես արվեց երկու տարի առաջ: Պարոն նախագահ, Ես կցանկանայի վկայակոչել Անդրեյ Սախարովի խոսքերը՝ մարդու իրավունքների համախմբող ուժի մասին. «Ես համոզված եմ, որ մարդու իրավունքների պաշտպանության բացառիկ գաղափարը կարող է միավորել մարդկանց` անկախ ազգությունից, քաղաքական համոզմունքներից, կրոնից կամ հասարակությունում նրանց զբաղեցրած դիրքից...»: Սա, հիրավի, կարևոր ուղերձ է և չափանիշ` պատերազմներից, բաժանարար գծերից և ռասիստական գաղափարախոսությունից զերծ աշխարհի կառուցմանն ուղղված ապագա գործողությունների համար, աշխարհ, որում առկա է ամուր հավատ, որ մարդու իրավունքները կարող են և պետք է մարդկանց միավորեն, և սա է Մարդու իրավունքների խորհրդի գոյության գլխավոր իմաստը: Շնորհակալություն: