Տեղի է ունեցել Ստեփանոս Երեցի «Հանգիտագիրք» պատմագրքի գրաբար բնագրի և աշխարհաբար փոխադրությամբ գրքի շնորհանդեսը

Այսօր՝ սեպտեմբերի 7-ին, ՀՀ սփյուռքի նախարարության նախաձեռնությամբ, Մաշտոցի անվան Մատենադարանի և Թեհրանի Փերիո Կրթասիրաց միության հետ համագործակցությամբ Մատենադարանի նիստերի դահլիճում տեղի ունեցավ Ստեփանոս Երեց Հազարջրիբեցու (18-րդ դար) «Հանգիտագրքի» շնորհանդեսը: Բնագիրը պատրաստել և աշխարհաբարի են փոխադրել Մատենադարանի ավագ գիտաշխատողներ Թամարա Մինասյանը, Լուսինե Թումանյանը և Հասմիկ Կիրակոսյանը: Առաջաբանը գրել է իրանագետ Վահան Բայբուրդյանը: Գիրքը հրատարակվել է Թեհրանի «Ալիք» տպարանում՝ Փերիո Կրթասիրաց միության վարչության նախաձեռնությամբ: Նվիրված լինելով 17-րդ դարի երկրորդ կեսի և 18-րդ դարի իրանահայ համայնքի պատմությանը՝ գիրքն ընդգրկում է տվյալների ավելի լայն շրջանակ. Ստեփանոս Երեցի Պատմությունը կարևորագույն տեղեկություններ է պարունակում նաև հարևան երկրների՝ Աֆղանստանի, Հարավային Կովկասի երկրների, հատկապես Վրաստանի պատմության վերաբերյալ: Միջոցառմանը բացման խոսքով հանդես եկավ Մատենադարանի տնօրենի ժամանակավոր պաշտոնակատար Վահան Տեր-Ղևոնդյանը՝ նշելով, որ բացառիկ աղբյուրագիտական արժեք ներկայացնող այս գրքի լույսընծայումը Մատենադարանի և Սփյուռքի նախարարության փայլուն համագործակցության արդյունքն է: ՀՀ սփյուռքի նախարար Հրանուշ Հակոբյանի ողջույնի խոսքը մասնակիցներին փոխանցեց նախարարի տեղակալ Սերժ Սրապիոնյանը՝ նշելով. «Այս գրքի շնորհիվ հայ պատմագրությունը հարստացավ ևս մեկ սկզբնաղբյուրով: Դարեր շարունակ պատմական ճակատագրի բերումով հայ ժողովուրդը արմատախիլ է եղել սեփական հայրենիքից և սփռվել ողջ աշխարհով, ապրելով օտարների տիրապետության ներքո՝ մարտնչել է, պայքարել, ապրել ու արարել՝ պահպանելով իր ինքնությունը, լեզուն ու մշակույթը: Ուրախալի է, որ Մատենադարանի գիտաշխատողների օգնությամբ իրականացվել է ձեռագիր մատյանի աշխարհաբար թարգմանության դժվարին աշխատանքը, և այսօր մենք արձանագրում ենք, որ Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը մեր հայրենակիցների ապրելու և ստեղծագործելու համար ստեղծել է լավագույն պայմանները: Իրանի հայ համայնքը դարձել է Հայաստան-Իրան դարավոր բարեկամության ամրակուռ կամուրջը»: Նախարարն իր խոսքում բարձր էր գնահատել գիրքը հրատարակելու՝ Փերիո կրթասիրաց միության նախաձեռնությունը, աշխատությունը գրաբարից աշխարհաբար փոխադրելու՝ Մատենադարանի տնօրինության պատրաստակամությունը և Մատենադարանի գիտաշխատողների բարեխղճությունն ու բարձր պրոֆեսիոնալիզմը: Փերիո կրթասիրաց միությունն արժանացել էր ՀՀ սփյուռքի նախարարության Ոսկե մեդալին, որը նրանց հանձնեց Սփյուռքի նախարարի տեղակալ Սերժ Սրապիոնյանը: Գրքի փոխադրության և տպագրության աշխատանքներին աջակցելու և շնորհանդեսը կազմակերպելու համար Գասպար Ամիրխանյանը Փերիո Կրթասիրաց միության շնոհակալագրերով պարգևատրեց Վահան Բայբուրդյանին, Թամարա Մինասյանին, Լուսինե Թումանյանին, Հասմիկ Կիրակոսյանին և ՀՀ ՍՆ Մերձավոր և Միջին Արևելքի հայ համայնքների վարչությանը: ԻԻՀ-ում ՀՀ առաջին արտակարգ և լիազոր դեսպան, պատմական գիտությունների դոկտոր, գրքի նախաբանի հեղինակ, պրոֆեսոր Վահան Բայբուրդյանն ընդգծեց, որ պատմագիտական արժեք ներկայացնող գրքի լույսընծայման հարցում լուրջ խթան է հանդիսացել Սփյուռքի նախարար Հրանուշ Հակոբյանի նվիրումը գործին: Պրոֆեսորը խոսեց հայ մշակույթի զարգացման գործում իրանահայ համայնքի ներդրման մասին: Գրքի պատմագիտական-աղբյուրագիտական և բանասիրական արժեքների մասին զեկույցներով հանդես եկան ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի տնօրեն Աշոտ Մելքոնյանը, ՀՀ ԳԱԱ Գրականության ինստիտուտի տնօրեն Վարդան Դևրիկյանը և Մատենադարանի Արվեստի պատմության և գրչության կենտրոնների ուսումնասիրման բաժնի վարիչ Կարեն Մաթևոսյանը՝ նշելով, որ Ստեփանոս Երեցի «Հանգիտագրքի» բնագրի և աշխարհաբար փոխադրության ամբողջական հրատարակությամբ առաջին անգամ շրջանառության մեջ է մտնում մի երկ, որը կարևոր սկզբնաղբյուր է իրանահայ գաղթօջախի, հատկապես Փերիա, Բուրվառ, Նոր Ջուղա գավառների պատմության և ընդհանրապես Իրանի ուշ միջնադարի պատմության ուսումնասիրման համար: Գրքի՝ աշխարհաբար փոխադրելու աշխատանքների մասին զեկույցով հանդես եկավ Մատենադարանի ավագ գիտաշխատող Թամարա Մինասյանը: Նա նշեց, որ «Հանգիտագիրքը» մեզ է հասել երկու ձեռագրով: Բնագիրը Նոր Ջուղայի ձեռագրատանը պահվող թիվ 654 մատյանն է: Երկրորդ մատյանը պահվում Մատենադարանում, որը 1945-1946 թվականներին Ջուղայի ձեռագրից ամբողջությամբ ընդօրինակել է իրանահայ բանասեր Լևոն Մինասյանը: Շնորհանդեսի ավարտին Հայաստանում ԻԻՀ դեսպանատան առաջին քարտուղար Հոսեին Շիրխանին դեսպանի անունից իրանական զարդանաշխերով գորգ նվիրեց Մատենադարանին: