Ուկրաինական պատերազմը Թուրքիային մտերմացնում է Ռուսաստանի հետ. WSJ

Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը խորացնում է տնտեսական կապերը Ռուսաստանի հետ՝ փորձելով աջակցել իր երկրի տնտեսությանը՝ միեւնույն ժամանակ անտեսելով Մոսկվայի նկատմամբ արեւմտյան պատժամիջոցները՝ ՆԱՏՕ-ի իր գործընկերների հետ վիճելի հարաբերությունների ֆոնին: Գրում է WSJ-ն։

Թուրքիան մեծացրել է ռուսական հում նավթի ներմուծումը եւ իր սեւծովյան հարեւանի հետ աշխատում է գազային հանգույցի եւ ատոմակայանի կառուցման վրա: Էրդողանը նաեւ լավ ապաստարան է ապահովում ռուսական փողերի համար՝ օգնելու Թուրքիայի տնտեսությունը երկար տարիներ անկայունությունից հետո, ինչը տնտեսագետների կարծիքով մեծապես պայմանավորված է սխալ կառավարմամբ:

Ռուսաստանի հետ տնտեսական հարաբերությունների ամրապնդումը Էրդողանի ռազմավարության մի մասն է՝ ուրույն դիրքավորվելու ուկրաինական ճգնաժամում Ռուսաստանի եւ Արեւմուտքի միջեւ անջրպետը կամրջելու միջոցով: ՆԱՏՕ-ի անդամ Թուրքիան զենք է մատակարարել Ուկրաինային եւ փակել է Սեւ ծովը՝ ժամանող ռուսական ռազմանավերի համար։ Միաժամանակ Էրդողանը անձնական հարաբերություններ է զարգացրել Ռուսաստանի նախագահի հետ։

«Էրդողանին Ռուսաստանը պետք է, քանի որ Թուրքիան վատ հարաբերություններ ունի ՆԱՏՕ-ի անդամների հետ», - ասում է թուրքական պետական ​​գազային ընկերության՝ Botas-ի նախկին ղեկավար եւ էներգետիկ խորհրդատու Արիֆ Աքթուրքը. «Պուտինին պետք է, որ Թուրքիան բացվի աշխարհի առաջ, հատկապես Սեւծովյան տարածաշրջանից»:

Արեւմտյան պաշտոնյաները զգուշացնում են Թուրքիային, որ իր ֆինանսական համակարգը ապահով ապաստան չդարձնի Ռուսաստանի դեմ պատժամիջոցներից, իսկ ԱՄՆ-ի եւ Եվրամիության բարձրաստիճան պաշտոնյաներն այցելում են երկիր՝ քննարկելու պատժամիջոցների պահպանումը:

Աճող գործընկերության հիմքում ընկած է էներգետիկան, իսկ ռուսական էժան նավթն ու գազն օգնում են Թուրքիային՝ թուլացնել իր տնտեսության վրա առկա ճնշումը: Ռուսական հում նավթի թուրքական ներկրումը Ուկրաինա՝ ներխուժմանը հաջորդած ամիսներին, նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ աճել է ավելի քան երկու անգամ։ Ըստ Kpler ընկերության էներգետիկ վերլուծաբանի՝ Թուրքիան մարտից ներմուծել է մոտ 2,5 միլիոն բարել նավթ՝ 2021 թվականի ամբողջ 1,3 միլիոն բարելի դիմաց։ Այս տարի ռուսական նավթին բաժին է ընկել թուրքական ծովային հում նավթի ներմուծման 40%-ը՝ գրեթե կրկնապատկվելով 2021 թվականի 21% ցուցանիշը։ Վերջին ամիսներին այդ տոկոսն էլ ավելի է բարձրացել՝ կազմելով բեռնափոխադրումների երկու երրորդը:

Սա համընկնում է Ռուսաստանի նավթային եկամուտները կրճատելու ԱՄՆ-ի նախաձեռնության հետ, սակայն առանց Ռուսաստանից համաշխարհային շուկա մատակարարումների դադարեցման: G7-ի հարուստ երկրները եւ Ավստրալիան համաձայնել են ռուսական նավթի գների վերին շեմի սահմանմանը, որն արգելում է արեւմտյան ծառայությունները, ինչպիսիք են 60 դոլարից բարձր բեռների ֆինանսավորումը եւ ապահովագրումը մեկ բարելի դիմաց: G7 երկրները եւ ԵՄ-ն գործնականում դադարեցրել են ռուսական նավթի ներկրումը։

Գների շեմի ծրագրի համաձայն՝ Թուրքիան կարող է գնել ռուսական նավթ, եթե դրա արժեքը սահմանված դրույքաչափից ցածր լինի, կամ եթե արեւմտյան ընկերությունները օգտագործեն նավթի առեւտուրը, ասել են ԱՄՆ պաշտոնյաները:

Թուրքիան նաեւ միջամտել է՝ Ռուսաստանին մատակարարելու այն ապրանքները, որոնք Մոսկվան այլեւս չի կարող ներկրել Եվրոպայից՝ ամեն ինչ՝ սկսած տեքստիլից, մրգերից եւ բանջարեղենից՝ մինչեւ արդյունաբերական սարքավորումներ: Միջազգային ֆինանսների ինստիտուտի տվյալներով՝ Թուրքիայի արտահանումը Ռուսաստան մայիսից հոկտեմբեր ընկած ժամանակահատվածում՝ 2021 թվականի նույն ժամանակահատվածի համեմատ աճել է 2,3 մլրդ դոլարով։

Թուրքիայից Ռուսաստան արտահանման որոշակի աճը, հավանաբար, պայմանավորված է ԵՄ-ից Ռուսաստան առեւտրային ճանապարհի փոփոխությամբ։ Հարյուրավոր ռուսական ընկերություններ տեղափոխվել են Թուրքիա կամ հիմնել բիզնեսներ՝ ԵՄ-ից կամ այլ երկրներից ներմուծման եւ արտահանման սահմանափակումներից խուսափելու համար: