4384 դիտում
23:00 31-05-2018
Պասիվ ծխելու հետևանքով տարեկան գրանցվում է ավելի քան 600000 վաղաժամ մահացության դեպք
Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության անդամ բոլոր երկրներն ամեն տարի մայիսի 31-ին նշում են Առանց ծխախոտի համաշխարհային օրը՝ կարևորելով առողջության պահպանումը և այն հավելյալ ռիսկերը, որոնք կապված են ծխախոտի օգտագործման հետ, ինչպես նաև քարոզում ծխախոտի սպառման նվազեցմանն ուղղված արդյունավետ քաղաքականություն:
Այս տարի Առանց ծխախոտի համաշխարհային օրվա կարգախոսն է. «Ծխախոտը և սրտանոթային հիվանդությունները», հաշվի առնելով, որ դրանք ավելի շատ մարդկանց կյանք են խլում, իսկ ծխախոտի օգտագործումը և երկրորդային ծխի ազդեցությունը նպաստում են սրտանոթային հիվանդությունների մահացության մոտավորապես 12%-ին: Ծխախոտի օգտագործումը սրտանոթային հիվանդությունների երկրորդ առաջատար պատճառն է, զարկերակային գերճնշումից հետո:
Ծխախոտը՝ մահվան, հիվանդության, աղքատության հիմնական պատճառ
Ծխախոտային համաճարակն ամենամեծ առողջապահական սպառնալիքներից է, ինչի հետևանքով տարեկան 6 միլիոն մարդ է մահանում, և ավելի քան 890 000 մահվան դեպք պայմանավորված է պասիվ ծխելով:
Աշխարհի 1 միլիարդ ծխողների գրեթե 80%-ն ապրում է ցածր և միջին եկամուտ ունեցող երկրներում, որտեղ ծխախոտի հետ կապված հիվանդացության և մահացության դեպքերն ամենամեծն են: Որոշ երկրներում աղքատ կենցաղային պայմաններում ապրող երեխաները հաճախ ներգրավված են ծխախոտի արտադրությունում, որպեսզի ապահովեն ընտանիքի եկամուտը: Այս երեախաները հատկապես խոցելի են «կանաչ ծխախոտի հիվանդությանը», ինչը պայմանավորված է նիկոտինով, որը ներթափանցում է մաշկի մեջ՝ ծխախոտի թաց տերևներին դիպչելիս:
Համաճարակաբանական հսկողություն՝ կարևոր նախադրյալ
Պատշաճ մշտադիտարկումը բացահայտում է ծխախոտային համաճարակի սպառնալիքի չափերը և մատնանշում՝ ինչ քաղաքականություն մշակել: Երեք երկրից միայն մեկը, որը կազմում է աշխարհի բնակչության 1/3-ը, կարող է վերահսկել ծխախոտի սպառումը՝ իրականացնելով հետազոտություն մեծահասակների և երիտասարդների շրջանում, ազգային մակարդակում, յուրաքանչյուր 5 տարին մեկ:
Պասիվ ծխելը սպանում է
Պասիվ ծխելն առկա է ռեստորաններում, գրասենյակներում կամ այլ փակ տարածքներում, երբ մարդիկ օգտագործում են այնպիսի ծխախոտային արտադրանք, ինչպիսին է սիգարետը, բիդին և նարգիլեն: Ծխախոտի ծուխը պարունակում է ավելի քան 4000 քիմիական նյութ, որից առնվազն 250-ը հայտնի է իր վնասակար հատկություններով, և ավելի քան 50-ը քաղցկեղի առաջացման պատճառ է:
Պասիվ ծխելու ազդեցության անվտանգ մակարդակ չկա:
Մեծահասակների շրջանում պասիվ ծխելն առաջացնում է լուրջ սրտանոթային և շնչառական հիվանդություններ, այդ թվում՝ սրտի իշեմիկ հիվանդություն և թոքի քաղցկեղ: Հղի կանանց շրջանում, այն հանգեցնում է ծնելության ցածր քաշի:
Երեխաների գրեթե կեսը հանրային վայրերում պարբերաբար շնչում է ծխախոտի ծխից աղտոտված օդ:
Պասիվ ծխելու հետևանքով տարեկան գրանցվում է ավելի քան 600000 վաղաժամ մահացության դեպք:
Երեխաների շրջանում մահվան դեպքերի 28%-ը (2004թ.) վերագրվում է պասիվ ծխելուն:
Յուրաքանչյուր մարդ իրավունք ունի շնչելու առանց ծխի օդ: Հակածխախոտային օրենքները, որոնք պաշտպանում են չծխողների շահերը, հանրամատչելի են, վնաս չեն հասցնում բիզնեսին և խրախուսում են, որպեսզի ծխողները թողնեն ծխելը:
Շուրջ 1,3 միլիարդ մարդ կամ աշխարհի բնակչության 18%-ը, պաշտպանված է ազգային համապարփակ հակածխախոտային օրենքով:
Ծխողներին անհրաժեշտ է օգնել՝ թողնելու ծխելը
Ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ քչերն են հասկանում ծխախոտի օգտագործմամբ պայմանավորված հստակ ռիսկերը: Ծխողները, որոնք տեղյակ են ծխախոտի վնասակար հատկությունների մասին, առավել մեծ ցանկություն ունեն թողնել ծխելը: Խորհրդատվությունը և դեղորայքը կարող են ավելի քան կրկնակի հնարավորություն ընձեռել ծխողին՝ հաջողելու թողնել այն:
Ազգային համապարփակ ծխելը թողնելուն ուղղված ծառայությունները, ամբողջական կամ մասնակի ֆինանսական աջակցությամբ, հասանելի են միայն 26 երկրում, ինչը կազմում է աշխարհի բնակչության 33%-ը:
Ծխախոտի տուփերի վրա պատկերված նկարներն ազդում են
Ազդեցիկ հակածխախոտային գովազդները և գրաֆիկական փաթեթավորմամբ զգուշացումները, հատկապես, այն տուփերը, որոնք ունեն նկարներ, նվազեցնում են ծխել սկսող երեխաների թիվը և մեծացնում ծխելը թողնել ցանկացողների թիվը: Ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ նկարի տեսքով զգուշացումները, զգալիորեն բարձրացնում են ծխախոտի օգտագործման վերաբերյալ հանրային իրազեկվածությունը:
Ծխախոտի գովազդի արգելքը նվազեցնում է ծխախոտի սպառումը
Ծխախոտային արտադրատեսակների գովազդի խթանման և հովանավորչության բազմակողմանի արգելքը կարող է նվազեցնել ծխախոտի սպառումը միջինում մոտ 7%-ով, որոշ երկրներում՝ ծխախոտի սպառումը հասցնելով մոտ 16%-ի:
37 երկիր, ներկայացնելով աշխարհի բնակչության 15%-ը, ամբողջովին արգելել է բոլոր ծխախոտային արտադրատեսակների գովազդի խթանման, հովանավորչության ցանկացած տեսակ:
Ծխախոտային հարկերը նվազեցնում են ծխախոտի սպառումը
Հարկերը ծխախոտի սպառման նվազեցման արդյունավետ միջոցն են: Հարկի բարձրացումը, որն ավելացնում է ծխախոտի գինը 10%-ով, նվազեցնում է ծխախոտի սպառումը շուրջ 4%-ով բարձր եկամուտ ունեցող երկրներում, իսկ ցածր և միջին եկամուտ ունեցող երկրներում՝ շուրջ 5%-ով: 33 երկիր, որին բաժին է ընկնում աշխարհի բնակչության 10%-ը, ներդրել է հարկեր ծխախոտային արտադրատեսակի վրա. մանրածախ գնի ավելի քան 75%-ը կազմում է հարկը: Ծխախոտի հարկերից ստացված եկամուտը միջինում 269 անգամ ավելի բարձր է, քան ծխախոտի դեմ պայքարում իրականացվող վերահսկողության ծախսերը՝ հիմնված առկա տվյալների վրա:
Անօրինական առևտրին պետք է վերջ դնել
Ծխախոտային արտադրատեսակների անօրեն առևտուրն առաջացնում է լուրջ առողջապահական, տնտեսական և անվտանգության խնդիրներ ողջ աշխարհում: Հետազոտության արդյուքների համաձայն՝ յուրաքանչյուր 10 ծխախոտից մեկը սպառվում է անօրիանական կերպով: Ծխախոտային արտադրատեսակների անօրեն առևտրի վերացումը կնվազեցնի ծխախոտի սպառումը՝ սահմափակելով էժան, չկարգավորվող այլընտրանքների արտադրանքի հասանելիությունը և ավելացնելով ծխախոտի արտադրանքի գները:
Ապօրինի առևտրի դադարեցումն առողջության առաջնահերթություն է, ինչպես նաև՝ իրագործելի, ինչի համար պահանջվում է ազգային հարկային մարմինների միջազգային համագործակցության բարելավում, ինչպիսիք է ծխախոտային արտադրատեսակների անօրեն առևտրի վերացման վերաբերյալ արձանագրության վավերացումը և իրագործումը:
ԱՀԿ արձագանքը
Ծխախոտի օգտագործման տարածվածության և դրա առողջապահական, տնտեսական և այլ հետևանքները կանխելու նպատակով ԱՀԿ անդամ երկրները մշակել են «Ծխախոտի դեմ պայքարի շրջանակային կոնվենցիան», որը հանրային առողջության ոլորտում առաջին գլոբալ համաձայնագիրն է: Այս պայմանագիրը քաղաքակիրթ աշխարհի յուրովի պատասխանն է ծխախոտի համաճարակին, որը տարեկան 6 միլիոն մարդ է սպանում: Ծխախոտի դեմ պայքարի ԱՀԿ Շրջանակային կոնվենցիան, որն ուժի մեջ է մտել 2005թ. փետրվարին, արդեն իսկ վավերացվել է ավելի քան 174 պետության կողմից:
MPOWER ռազմավարություն
2008թ. Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը ներդրեց գործնական, ծախսարդյունավետ միջոց՝ ընդլայնելու Ծխախոտի դեմ պայքարի ԱՀԿ Շրջանակային կոնվենցիայի դրույթների իրականացումը MPOWER հիմքով:
MPOWER-ի յուրաքանչյուր միջոց համապատասխանում է Ծխախոտի դեմ պայքարի ԱՀԿ Շրջանակային կոնվենցիայի առնվազն մեկ դրույթի։
MPOWER ռազմավարություն.
Վերահսկել ծխախոտի օգտագործման և կանխարգելմանն ուղղված քաղաքականությունը
Պաշտպանել մարդկանց առողջությունը ծխախոտի սպառումից
Առաջարկել օգնություն՝ թողնելու ծխելը
Իրազեկել ծխախոտի վնասակար հատկությունների մասին
Ուժեղացնել գովազդի, վաճառքի խթանմանն ու հովանավորչությանն ուղղված արգելքները
Բարձրացնել ծխախոտային հարկերը:
Նմանատիպ նյութեր
1539 դիտում
16:36 15-02-2021
Հայաստանում տարեկան գրանցվում է մանկական քաղցկեղի 80-100 դեպք, շուրջ 75 տոկոսը լիովին առողջանում է
835 դիտում
20:17 25-06-2024
Հայաստանում տարեկան մոտ 3000 կենցաղային այրվածքների դեպք է գրանցվում. Անահիտ Ավանեսյան
2797 դիտում
21:18 15-03-2016
Տարեկան 5,4 միլիոն մարդ է մահանում ծխելու հետևանքով առաջացած հիվանդություններից
Այս բաժնից
1993 դիտում
09:34 22-12-2024
Երևանում և մարզերի առանձին շրջաններում թույլ ձյուն կտեղա
898 դիտում
09:21 22-12-2024
Սյունիքի մարզի բարձրադիր գոտիների ավտոճանապարհներին տեղ-տեղ առկա է մերկասառույց
21346 դիտում
09:09 22-12-2024
Հանրապետության որոշ հասցեներում 36 ժամ ջուր չի լինելու