Թուրքիան կարող է ստիպել Բաքվին գնալ խաղաղության ՀՀ հետ. Ռոբերտ Համիլտոն․ «Ամերիկայի ձայն»

Ամերիկացի վերլուծաբանները «Ամերիկայի ձայն»-ի հետ զրույցում քննարկում են Պրահայում կայացած հանդիպումներն ու ԱՄՆ-ի ներգրավվածությունը ՀՀ-ի ու Ադրբեջանի խաղաղ կարգավորման գործընթացում

Ամերիկացի վերլուծաբանները որպես առաջընթաց են գնահատում Պրահայում տեղի ունեցած քառակողմ հանդիպումն Ադրբեջանի ու Հայաստանի առաջնորդների միջև Ֆրանսիայի ու ԵՄ ղեկավարների մասնակցությամբ: Ըստ նրանց՝ ողջունելի է նաև Հայաստանի ու Ադրբեջանի սահմանին ԵՄ դիտորդական առաքելության տեղակայման մասին որոշումը:

«Դրանք գործնական քայլեր են, որոնք կարող են նպաստել վստահության ամրապնդմանն ու խաղաղությանը: Ակնհայտ է, որ դեռևս առկա են շատ խնդիրներ: Վերջին բախումներն անկայունություն ստեղծեցին, ու առանց արտաքին ուժերի վերահսկման, հայտնի չէ, թե ինչպես կընթանան գործընթացները»,- ասում է Վրաստանում ԱՄՆ նախկին դեսպան Քենեթ Յալովիցը:

Նախկին դեսպանի կարծիքով, Ռուսաստանի կողմից Ուկրաինայի տարածքների բռնակցումը լավ հնարավորություն է ԵՄ-ի և ԱՄՆ-ի համար կրկին ներգրավվել տարածաշրջանում:

«ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը կրկին ներգրավված են այս հարցում: Մի քանի տարի առաջ, երբ կողմերի միջև բռնկվեց պատերազմ, նրանք ընդհանրապես բացակայում էին ի տարբերություն Ռուսաստանի, որը հասավ հրադադարի հաստատմանն ու խաղաղապահներ ուղարկեց, և Թուրքիայի, որն ակնհայտորեն մեծացրեց իր ազդեցությունը»,- ասում է նա:

Ամերիկացի նախկին զինվորական, Foreign Policy Research Institute հաստատության վերլուծաբան Ռոբերտ Համիլտոնը ևս համակարծիք է, որ Վաշինգտոնը զգալիորեն ակտիվացել է Երևանի ու Բաքվի միջև խաղաղ գործընթացում՝ վերջին տարիների հետ համեմատած: Նրա կարծիքով, այս ակտիվության շարժառիթներից է Ռուսաստանի ու ՀԱՊԿ-ի աջակցության բացակայությունը Հայաստանին հայ-ադրբեջանական վերջին սահմանային բախումների պայմաններում, որը հիասթափություն առաջացրեց Երևանում:

«Մասամբ իրական քաղաքականության նկատառումներից ելնելով՝ Միացյալ Նահանգներն այստեղ տեսնում է լավ հնարավորություն և փորձում օգտվել դրանից՝ իր դիրքերը Հարավային Կովկասում ամրապնդելու համար»,- ասում է նա:

Ըստ Համիլտոնի՝ Վաշինգտոնը շահագրգռված է Հարավային Կովկասում կայուն խաղաղությունում:

«Հարավային Կովկասը կարևոր նշանակություն ունի ավելի լայն սևծովյան տարածաշրջանի անվտանգության տեսանկյունից, ուր ԱՄՆ-ը ունի շոշափելի շահեր: Անվտանգությունն ու կայունությունն ավելի լայն սևծովյան տարածաշրջանում, կարծում եմ, ևս մեկ պատճառ է, որպեսզի ԱՄՆ-ն ավելի ուժեղ ու ակտիվ ներգրավվի Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղ գործընթացում»,- գտնում է նա:

Համիլտոնի կարծիքով, Թուրքիան չափազանց կարևոր դեր ունի Երևանի ու Բաքվի միջև հակամարտությունում: Այս համատեքստում նա կարևորում է Պրահայում նախագահ Էրդողանի ու վարչապետ Փաշինյանի միջև կայացած հանդիպումը:

«Թուրքիան դիտվում է որպես Ադրբեջանի դաշնակից ու հովանավոր: Եթե Թուրքիան որոշի, որ խաղաղություն է ցանկանում Հարավային Կովկասում, ապա կարող է ստիպել Ադրբեջանին և դրդել նրան ձգտել խաղաղության»,- պնդում է Համիլտոնը:

Քենեթ Յալովիցի կարծիքով էլ Հայաստանն ու Թուրքիան այսօր, էլ ավելի են մոտեցել միմյանց՝ նախկինում «ֆուտբոլային դիվանագիտության» հետ համեմատ: Նա ողջունում է հայ-թուրքական բարձրմակարդակի վերջին շփումները՝ ակնարկելով, սակայն, որ նման բարձր մակարդակում ձեռք բերված պայմանավորվածությունները հաճախ մնում են թղթի վրա, քանի որ բախվում են երկրների ներսում ընդդիմության կամ լրատվամիջոցների հակազդմանը: Դա տեղի է ունենում հանրության հետ այս հարցի շուրջ երկխոսության բացակայության պատճառով, պնդում է Յալովիցը:

Նրա կարծիքով, այսօր Ուկրաինա Ռուսաստանի ներխուժման պատճառով հարավկովկասյան տարածաշրջանում զգալիորեն նվազել է Մոսկվայի դերակատարությունը՝ հանգեցնելով նաև Հայաստանի դիրքերի թուլացմանը, քանի որ Մոսկվան Երևանի դաշնակիցն է պաշտպանության ոլորտում: Մոսկվայի ողջ ուշադրությունն այսօր կենտրոնացած է Ուկրաինայի հարցի վրա, պնդում է նա՝ընդգծելով, որ միակ զարգացումը, որ կարող է իսկապես անհանգստացնել ռուսական կողմին, դա Հայաստանի անդամակցության դադարեցումն է ՀԱՊԿ-ում, որին նրանք չափազանց լուրջ կմոտենան, պնդում է Յալովիցը: